Türk televizyonlarında diziler en çok izlenen TV yayınları arasında yer alıyor. Her sezon yeni diziler ekrana gelmeye, halk tarafından ilgi görmeye devam ediyor. Peki, diziler dini hayatı nasıl etkiliyor? TV izleyicileri dizilerin hangi unsurlarından hoşnutken, hangi unsurlarından rahatsızlık duyuyorlar? “Televizyon Dizilerinin Toplum Üzerindeki Etkileri” başlıklı doktora tezi, bu sorulara yanıt veriyor.
Selçuk Kırtepe tarafından hazırlanan tezde, “Kullanımlar ve Doyumlar” yaklaşımı çerçevesinde televizyon dizilerinin halk üzerindeki etkileri tespit edildi. Dr. Kırtepe, yaptığı alan araştırmasının sonuçlarını islamvemedya.com'a anlattı
Televizyonun bir bilgi kaynağı olarak görüldüğüne işaret eden Kırtepe, dizilerin de toplumun gündemini belirlediğine, toplumda bir algı oluşturduğuna dikkat çekti.
Diziler, algı oluşturan bir etkiye sahip Araştırmanıza göre izleyiciler, dizilerdeki hangi unsurlara ilgi gösteriyor?
Selçuk Kırtepe: İzlerkitle bu hususta üç ana unsuru ön plana çıkarmıştır. Bunlardan birincisi eğlence/vakit geçirme, ikincisi ülke gündemini takip ve üçüncüsü olumlu davranış öğrenmedir. Düşük oranlarda ise dini konularda bilgilenme ve dünyayı tanımak seçenekleri işaretlenmiştir. Bu ifadeler dizilerin eğlendirici ve öğretici yönünün daha önemli görüldüğüne işaret etmektedir. Katılımcılar özellikle bazı dizileri izlerken hem eğlenip dinlendiklerini hem de ülke veya dünya gündemine ait konuları takip ettiklerini ve olaylara bakış açılarını belirlemede kendilerine yol gösterebildiğini özellikle belirtmişlerdir. Bu bakış açısı dizilerin sıradan izlenilen periyodik filmler olmadığı bilakis izlerkitlenin gündemini belirleyen ve olaylara bakış açısına ayar veren –algı oluşturan- çalışmalar olduğu gerçeğini yansıtmaktadır. Televizyonun toplumsal fonksiyonlarından birisi olan gündem belirleme seçeneği ile bu cevapların örtüşmesi dikkat çekicidir.
İzleyiciler müstehcenlik ve dini değerler konusunda hassas davranıyor
Peki izleyiciler dizilerde neden, hangi unsurlardan rahatsız olmaktadır?
Selçuk Kırtepe: İzleyiciler öncelikli olarak değerlerimize ters düşme, müstehcenlik ve kötü alışkanlıklara özendirme açısından rahatsızlıklarını dile getirmişlerdir. Bu unsurların sosyal açıdan önem taşıyan başlıklar olduğu görülmektedir. Sosyal düzenin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için bu alanlarda aşırılıktan uzak durulmasına ihtiyaç vardır. Sınır tanımayan aşırılıklar sosyal dokuda tahribatlar oluşturabilir veya toplumda yaygınlaşabilir endişesi ağır basmaktadır.Bunların haricinde şiddet seçeneğininde dikkat çekici bir oranda ifade edildiği görülmüştür. Şiddet içermeleri ve bunun örnek teşkil edecek şekilde sunulması rahatsız edici bulunmuştur. Bu durumun toplumun tamamını etkilediği ancak özellikle gelişim çağındakileri daha çok etkilediği belirtilmiştir.bu bağlamda programlar başlarken kullanılan akıllı işaretlerin bu sıkıntıyı giderebilecek bir çözüm olmadığı vurgulanmıştır.
Diziler dini hayatı nasıl etkiliyor?
Araştırmanıza göre, diziler dini/kültürel hayatı nasıl etkiliyor? Bütün yönleriyle değerlendirebilir misiniz?
Selçuk Kırtepe: Bu çalışmada dizilerin dini ve kültürel hayatı etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ancak bu etkilenmenin tek boyutlu ele alınamayacağı aşikardır. Dizilerin içeriği ve izleyicinin hazır bulunuşluk düzeyi etkilenme açısından belirleyici bir rol içermektedir. İçerik açısından dini ve kültürel donelerin yer aldığı bir çalışma izleyicinin o konularda sahip olduğu bilgi birikimine göre değerlendirilmektedir. Özellikleri sebebiyle sahip olduğu cazibe dizileri etkin bir konuma yükseltmektedir. Ancak bu etkinlik onların izlerkitle üzerinde sınırsız tahakkümüne neden olamamaktadır. Neticede bireylerin zaafları olduğu gibi iradeleri de vardır. Mülakatın tamamını okumak için lütfen tıklayınız.
Selçuk Kırtepe tarafından hazırlanan tezde, “Kullanımlar ve Doyumlar” yaklaşımı çerçevesinde televizyon dizilerinin halk üzerindeki etkileri tespit edildi. Dr. Kırtepe, yaptığı alan araştırmasının sonuçlarını islamvemedya.com'a anlattı
Televizyonun bir bilgi kaynağı olarak görüldüğüne işaret eden Kırtepe, dizilerin de toplumun gündemini belirlediğine, toplumda bir algı oluşturduğuna dikkat çekti.
Diziler, algı oluşturan bir etkiye sahip Araştırmanıza göre izleyiciler, dizilerdeki hangi unsurlara ilgi gösteriyor?
Selçuk Kırtepe: İzlerkitle bu hususta üç ana unsuru ön plana çıkarmıştır. Bunlardan birincisi eğlence/vakit geçirme, ikincisi ülke gündemini takip ve üçüncüsü olumlu davranış öğrenmedir. Düşük oranlarda ise dini konularda bilgilenme ve dünyayı tanımak seçenekleri işaretlenmiştir. Bu ifadeler dizilerin eğlendirici ve öğretici yönünün daha önemli görüldüğüne işaret etmektedir. Katılımcılar özellikle bazı dizileri izlerken hem eğlenip dinlendiklerini hem de ülke veya dünya gündemine ait konuları takip ettiklerini ve olaylara bakış açılarını belirlemede kendilerine yol gösterebildiğini özellikle belirtmişlerdir. Bu bakış açısı dizilerin sıradan izlenilen periyodik filmler olmadığı bilakis izlerkitlenin gündemini belirleyen ve olaylara bakış açısına ayar veren –algı oluşturan- çalışmalar olduğu gerçeğini yansıtmaktadır. Televizyonun toplumsal fonksiyonlarından birisi olan gündem belirleme seçeneği ile bu cevapların örtüşmesi dikkat çekicidir.
İzleyiciler müstehcenlik ve dini değerler konusunda hassas davranıyor
Peki izleyiciler dizilerde neden, hangi unsurlardan rahatsız olmaktadır?
Selçuk Kırtepe: İzleyiciler öncelikli olarak değerlerimize ters düşme, müstehcenlik ve kötü alışkanlıklara özendirme açısından rahatsızlıklarını dile getirmişlerdir. Bu unsurların sosyal açıdan önem taşıyan başlıklar olduğu görülmektedir. Sosyal düzenin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için bu alanlarda aşırılıktan uzak durulmasına ihtiyaç vardır. Sınır tanımayan aşırılıklar sosyal dokuda tahribatlar oluşturabilir veya toplumda yaygınlaşabilir endişesi ağır basmaktadır.Bunların haricinde şiddet seçeneğininde dikkat çekici bir oranda ifade edildiği görülmüştür. Şiddet içermeleri ve bunun örnek teşkil edecek şekilde sunulması rahatsız edici bulunmuştur. Bu durumun toplumun tamamını etkilediği ancak özellikle gelişim çağındakileri daha çok etkilediği belirtilmiştir.bu bağlamda programlar başlarken kullanılan akıllı işaretlerin bu sıkıntıyı giderebilecek bir çözüm olmadığı vurgulanmıştır.
Diziler dini hayatı nasıl etkiliyor?
Araştırmanıza göre, diziler dini/kültürel hayatı nasıl etkiliyor? Bütün yönleriyle değerlendirebilir misiniz?
Selçuk Kırtepe: Bu çalışmada dizilerin dini ve kültürel hayatı etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ancak bu etkilenmenin tek boyutlu ele alınamayacağı aşikardır. Dizilerin içeriği ve izleyicinin hazır bulunuşluk düzeyi etkilenme açısından belirleyici bir rol içermektedir. İçerik açısından dini ve kültürel donelerin yer aldığı bir çalışma izleyicinin o konularda sahip olduğu bilgi birikimine göre değerlendirilmektedir. Özellikleri sebebiyle sahip olduğu cazibe dizileri etkin bir konuma yükseltmektedir. Ancak bu etkinlik onların izlerkitle üzerinde sınırsız tahakkümüne neden olamamaktadır. Neticede bireylerin zaafları olduğu gibi iradeleri de vardır. Mülakatın tamamını okumak için lütfen tıklayınız.