Türkiye’de internet ve din ilişkisinin sorunlu alanlarından birini kaynakların sıhhati oluşturuyor. Web sitelerinde, sosyal medya hesaplarında ya da mesajlaşma uygulamalarında zikredilen/paylaşılan hadislerin zaman zaman aslî kaynaklarda bulunmadığı vurgulanıyor.
Meridyen Derneği tarafından oluşturulan “Hadis Veri Tabanı” projesiyse hem hadisle ilgilenen araştırmacılar hem de hadis öğrenmek isteyen internet kullanıcıları için büyük ve kapsamlı bir çevrimiçi başvuru kaynağı.
100’ü aşkın uzman ismin katılımıyla yürütülen projeyle öncelikli olarak klasik İslamî ilimler usulünden ödün vermeden bilgi teknolojilerinin sunmuş olduğu imkânlar doğrultusunda sıhhatli bir bilgi edinme yöntemi kurgulanıp hadislerin güvenilir bir bağlamda ilgililerin istifadesine sunulması hedefleniyor.
Hadisin bağlamından kopmaması temel hareket noktası
Veri tabanının algoritması planlanırken hadisin bağlamından kopmaması/ koparılmaması esas alınıyor. Hadislerin bağlamından kopmasına sebep olabilecek hususların önüne geçmek için konuyla ilgili tüm rivayetler ve ayetler bir arada sunuluyor. Böylelikle Allah Rasûlü’nün (sas) bir konu hakkındaki nihai mesajının doğru bir biçimde ulaştırılması amaçlanıyor.
Hadis Veri Tabanı projesinde Aralık 2023 tarihi itibariyle; 284 bin 325 adet rivayetten oluşan kapsamlı bir hadis arşivi, 13 bin 604 râvî, 5 bin 335 konu başlığı, 4 bin 271 kaynak yer alıyor.
Hadis Veritabanı, internet kullanıcılarına şu imkanları sağlıyor:
- Bir konuyla ilgili rivayetlerin tamamını tercümeleriyle birlikte görebilme
- Bir konuyla ilgili bir râvinin bütün rivayetlerini birlikte görebilme
- Araştırılan kavramların geçtiği rivayetleri bir arada görebilme
- Konu, kavram, Arapça veya Türkçe kelime araması; belirli kaynaklarda, şahıslarda, sıhhat düzeyinde vb. arama yapabilme gibi kapsamlı ve kullanışlı filtrelendirme
- Uzmanları tarafından yapılmış tercümenin yanında hâşiye mantığıyla gerekli açıklamaya ulaşma
- Konu esas alınarak sened şemasının çıkarılması
- Sıhhat durumuna göre konuyla ilgili rivayetleri sıralayabilme
- Tüm bu sıralanan fonksiyonların bir arada kullanılması marifetiyle kompleks ve esnek filtreler oluşturup detaylı aramalar yapabilme
Böylece kaynak bilincini güçlendirme, kaynaklara erişim ve doğru bilgiye ulaşma imkanı sunan Hadis Veri Tabanı, aynı zamanda Hadis külliyatına bütüncül bir perspektifle bakmayı da mümkün kılıyor.
25 Mart 2022 tarihinde yayına açılan ve içerik çalışmaları ile tercüme faaliyetleri devam eden Hadis Veri Tabanı Projesi’ne ulaşmak için lütfen tıklayınız.
