Türkiye’de medya ve din etkileşimini farklı perspektifleriyle ele alan “Medya ve Din” kitabının ikincisi, “dijitalleşen din” temasıyla okur karşısına çıktı.
Mete Çamdereli, betül onay doğan ve Nihal Kocabay Şener’in editörlüğünde hazırlanan kitapta dinin dijitalleşmesi, İslam ve internet, sanal cemaatler ve çevrimiçi ibadetler, dini organizasyonların dijitalleşmesi, dinin dijitalleşmesi ve mobil uygulamalar, dijital din ve diyanet, dini kimlik belirlenmesinde internet, tıklama kültürü ve din, din hizmetlerinin yürütülmesinde medya, dini eğitim ve medya, dijital oyunlar ve din eğitimi konuları işlendi.
Prof. Dr. Mete Çamdereli kitabın detaylarını islamvemedya.com’a anlattı. Çamdereli ile yaptığımız görüşmeden notlar şöyle
İslamvemedya.com: İlk kitap yoğun ilgi gördü. Bu ilgiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Mete Çamdereli: Yayınlanan ilk kitabımız bir ilgiye mazhar olmuşsa elbette bu sevindirici. Bu sizin güzel yorumunuz ve öncelikle bunun için teşekkür ederim. Şunu söylemek mümkün. Bu konu ile ilgili yapılmış çalışmalar ne yazık ki Türkiye’de az. Elbette konu ile ilgili çalışan arkadaşlar var ve onların üretmiş oldukları çok güzel yayınlar da var. Medya ve din konusunda bir yayın boşluğu olması konu ile ilgili yapılan çalışmalara ilgiyi de arttırıyor. Kitaba olan ilgiyi açıklamaya çalışmak kendimizi övmeye girer. Ancak şunu söyleyebilirim: Medya ve Din, olabildiğince tüm çerçevesiyle medyayı ele almaya çalıştı. Dolayısıyla sadece tek bir mecraya odaklanmadı ve geniş kapsamlı bir perspektif sunmaya çalıştı. Bu konuda yazarlarımızın deruni bakışı kitabın başarısını sağladı. Editöryal kurul olarak biz sadece aracılık ettik.
İslamvemedya.com: İlk kitapta dini temalı müzikten, cemaatlerin iletişim stratejilerine; reklamlarda dinsel öğelerin kullanımından, medyada Ramazana varana dek pek çok konu işlenmişti. Yeni kitapta hangi konular işlenecek?
Mete Çamdereli: Konular bu kez dijitalleşme üzerinden şekillendi. Dinin dijitalleşmesi, İslam ve internet, sanal cemaatler ve çevrimiçi ibadetler, dini organizasyonların dijitalleşmesi, dinin dijitalleşmesi ve mobil uygulamalar, dijital din ve diyanet, dini kimlik belirlenmesinde internet, tıklama kültürü ve din, din hizmetlerinin yürütülmesinde medya, dini eğitim ve medya, dijital oyunlar ve din eğitimi gibi konular ikinci kitapta yer alıyor. İlk kitapta iletişim bilimci ağırlığı vardı, bu kez hem ilahiyattan hem de sosyolojiden aramıza katılan yazarlarımız oldu. Onlarla birlikte zenginleştik.
İslamvemedya.com: “Dijitalleşen Din” temasının belirlenmesinde neler etkili oldu?
Mete Çamdereli: Yeni kitapta ilk kitaptan farklı olarak bir konsept belirlemeye karar verdik. Medya ve Din’in ilk kitabı geniş bir çerçeveyi ele aldı. İkinci kitapta ise dar bakmayı; ama derine inmeyi tercih ettik. Bu nedenle dijitalleşme ve din ilişkisini konu edinmeyi daha doğru bulduk. Malumunuz, günümüzün en çok tartışılan araçlarından biri dijitalleşme. Dijitalleşmenin de dine etkisinin olduğu ortada. Bu nedenle güncel bir konu ile kitabı şekillendirmeye karar verdik. Dijital ortam, öyle ya da böyle hepimizin içinde yer almaya başladığı bir mecra, yeni bir mecra. Doğrularını, yanlışlarını, avantajlarını, dezavantajlarını yeni yeni görmeye ve anlamaya çalışıyoruz. Dine ilişkin dijitalleşme, kimi pratiklerimizin yanında kimi okumalarımızda da karşımıza çıkmıştır, çıkmaya da devam etmektedir; ancak bir dizi soru ve sorunu da beraberinde getirmektedir: Din dijitalleşir mi yoksa dijital olan bizzat din olabilir mi, dijital olan din bildik dinin yerine geçebilir mi, dinin dijitalleşmesi ya da dijitalin dinleşmesi diye bir şey var mı, her şey dijitalleşirken dinin dijitalleşmemesi mümkün mü gibi zihin raflarımızda tuttuğumuz kimi soru ve sorunlar biteviye yanıt bekler durur. Medya ve Din 2 onları raflardan alıyor ve derlemede karınca kararınca onlara yanıtlar bulmaya çabalıyor, dinin gerçekliğini değil, dini olanın dijital gerçekliğini sorguluyor, akla gelen ve gelmeyen sorulara yöneliyor. Sonunda, yerel düzeyde de olsa konuyu etraflıca betimleyen ve çözüm önerileri sunan bir derleme olarak karşımıza çıkıyor.
İslamvemedya.com: “Medya ve Din” bir seri halinde yayınlanacak mı?
Mete Çamdereli: Biz yayınlanmasından yana tarafız. Konuyla ilgili çalışmaların yapılmasına ihtiyaç olduğu görüşündeyiz. Medya ve Din’in bundan sonra şimdiki kitapta da olduğu gibi odak konular belirleyerek ilerlemesinden yanayız. Her kitapta bir konuya odaklanmak ve o konu ile ilgili olarak derinlemesine çalışmak çok daha yerinde olacaktır. Biz bunları yapma gayreti göstereceğiz. Götürebildiğimiz yere kadar götürme isteğindeyiz.